Schistosomatoza to choroba pasożytnicza, wywoływana przez przywry z rodzaju Schistosoma spp. Najgroźniejsze z nich to: S. mansoni, S. haematobium oraz S. japonicum. Do zakażenia może dojść w trakcie kąpieli lub brodzenia w zbiornikach słodkowodnych m.in. na terenie Brazylii, Wenezueli, Dominikany, Filipin oraz Laosu. Kraje te są coraz chętniej odwiedzane przez polskich turystów, którzy często nie są świadomi, jakie zagrożenie może nieść kąpiel w naturalnych zbiornikach wodnych.
Jak dochodzi do zakażenia?
Do transmisji przywr należących do rodzaju Schistosoma spp. dochodzi podczas kontaktu człowieka z zanieczyszczoną wodą. Nosicielami tych groźnych pasożytów są bytujące w słodkiej wodzie ślimaki. W organizmie ślimaka, który jest dla nich żywicielem pośrednim, przywry przekształcają się w kolejne stadium, a następnie są wydalane do wody w formie cerkarii. Ta postać do dalszego rozwoju potrzebuje żywiciela ostatecznego, czyli człowieka. Zakażenie następuje na skutek przenikania cerkarii przez skórę.
Objawy schistosomatozy
Penetracja skóry przez cerkarie może skutkować powstaniem miejscowego odczynu alergicznego w formie pokrzywki lub obrzęku. Pasożyty, które przemieszczają się wraz z krwią do płuc, mogą powodować kaszel. Z czasem u chorych rozwija się gorączka, złe samopoczucie, ból brzucha, biegunka (często z obecnością krwi) i tkliwość wątroby. Przewlekłe zakażenie prowadzi do dramatycznego powiększenia wątroby i śledziony z dużymi ilościami płynu w jamie otrzewnej.
Badania laboratoryjne w diagnostyce schistosomatozy
Rozpoznanie opiera się zwykle na wykryciu charakterystycznych jaj Schistosoma spp. w kale pacjenta. W praktyce obarczone jest to wieloma problemami, gdyż na początku infekcji chorzy nie wydalają jaj, a w późniejszej fazie zakażenia wydalanie jaj wraz z kałem może być nieregularne, co zmniejsza szansę na ich wykrycie. Idealnym uzupełnieniem diagnostyki jest przeprowadzenie testów serologicznych, które polegają na stwierdzeniu obecności specyficznych przeciwciał anty-Schistosoma we krwi pacjenta. Pojawiają się one już po 6–8 tygodniach od momentu zakażenia i są wykrywalne nawet przy nieregularnym wydalaniu jaj z kałem.
Testy EUROIMMUN Anty-Schistosoma ELISA służą do diagnostyki przeciwciał wytwarzanych w przebiegu schistosomatozy. Są zalecane turystom, którzy powracają z terenów obarczonych ryzykiem schistosomatozy. Badania można wykonywać w dwóch klasach przeciwciał: IgM (te przeciwciała są wytwarzane przez układ immunologiczny jako pierwsze) oraz od niedawna również IgG (te natomiast są produkowane w organizmie człowieka w późniejszej fazie zakażenia, a ich stężenie utrzymuje się na wysokim poziomie przez lata).
Nowy test EUROIMMUN Anty-Schistosoma ELISA (IgG) wykrywa przeciwciała przeciwko antygenom jaj. Został stworzony z myślą o turystach i stanowi wysoko czułe i specyficzne narzędzie diagnostyki laboratoryjnej.